Mellora da Seguridade Alimentaria na liña transfronteiriza entre Guinea-Bissau e Senegal a través dun modelo integrador de hortas comunitarias e acuicultura xestionado por mulleres campesiñas.
O proxecto localízase na liña de fronteira entre Guinea-Bissau e Senegal, en dúas das rexións (Oio e Kolda) máis illadas, con maior índice de malnutrición crónica e que máis foron afectadas polo conflito transfronteirizo pola independencia da Casamance (DENARP II e ENSAN, anexo XV). Esta grave situación repercute aínda máis nas mulleres, na súa maioría das etnias peul e mandinga, que viven en condicións de extrema pobreza nunha sociedade tradicionalmente machista que non lles permite o acceso á terra, o acceso á formación, a xestionar actividades de renda ou á toma de decisións, e que con todo, responsabilízaas integramente de moitos aspectos craves como son a nutrición ou a saúde familiar (feminización da pobreza). Por iso, na presente intervención converxen dúas das accións que achegaron mellores resultados en materia de Seguridade Alimentaria nos últimos anos nos programas de AIDA e os seus socios/as:
Hortas Comunitarias xestionadas por mulleres que tivo un gran impacto na zona, en gran medida grazas a un anterior proxecto da Xunta no 2015. Este modelo de horta comunitaria eficiente e sustentable permitiu mellorar os ingresos e a nutrición destas comunidades cunha produción media de 13,5 toneladas por Ha. É por iso que varios grupos de mulleres de localidades veciñas demandaron explicitamente a construción dunha horta comunitaria na súa aldea. Grazas a este proxecto construiranse catro novas hortas comunitarias (dúas en Guinea-Bissau e dúas en Senegal) repetindo o mesmo modelo baseado no eficiencia, a sinxeleza e a sustentabilidade, e recollendo as principais recomendacións da avaliación realizada durante o proxecto anterior.
Acuicultura Integrada. O obxectivo é a produción de peixe a través da integración da acuicultura coa horticultura como medida para introducir o consumo de proteína animal (tilapia) nestas comunidades do interior onde a posibilidade de atopar peixe fresco é practicamente nula. A Asociación AIDA e MJPI, en colaboración coa Axencia Nacional de Acuicultura Senegalesa (ANA, Oficina técnica de Kolda) desenvolveron un modelo innovador de integración entre horticultura e piscicultura que foi posto en marcha en dúas hortas comunitarias en 2016 con excelentes resultados e coa vantaxe de que a horta se rega utilizando a auga fertilizada dos peixes e os peixes aliméntanse a partir dos refugallos vexetais da horta, e das cascas de arroz e outros produtos vexetais (ciclo integrado).
Por último, poñeranse en marcha a implementación dun módulo de xénero de nove sesións entre homes e mulleres para reducir as desigualdades; a facilitación de encontros entre grupos de mulleres campesiñas e conselleiras municipais para definir as prioridades das mulleres campesiñas, ou a introdución de tecnoloxía básica agrícola que vai permitir reducir drasticamente o esforzo físico que realizan estas mulleres aumentando a súa produtividade (máquinas de descasque, bombas solares). Todas estas medidas inspíranse na realización dunha análise de xénero en 2015 e na elaboración dun diagnóstico sobre a participación política das mulleres na zona de intervención.
Federação camponesa KAFO e Mouvement deas Jeunes pour a Paix et l’Intégration (MJPI)
Obxectivo Xeral: Contribuír coa erradicación da malnutrición crónica e loita pola equidade de xénero na liña de fronteira entre Guinea-Bissau e Senegal
Obxectivo Específico: Mellorada a seguridade alimentaria na liña de fronteira entre Guinea-Bissau e Senegal a través dunha rede de explotacións hortícolas e acuícolas sustentables xestionadas por mulleres.
Resultado 0: Creado e posto en práctica un sistema de execución, seguimento e avaliación do proxecto.
A1. Selección e contratación do equipo responsable da execución e seguimento do proxecto.
A2 Realización de enquisas iniciais e finais sobre por unha banda a situación nutricional das mulleres e as súas familias, e por outra xeración e xestión de ingresos e posición social.
A3 Celebración de reunións de coordinación cada dúas semanas
A4 Elaboración e posta en práctica dun sistema de seguimento económico
A5 Elaboración e posta en práctica dun sistema de seguimento técnico
A6 Realización dunha avaliación final independente con enfoque de xénero (tres meses despois)
A7 Realización dunha auditoría independente
Resultado 1: Aumentada a rede de hortas xestionadas por mulleres na liña fronteiriza entre Guinea-Bissau e Senegal grazas á posta en funcionamento de catro novas hortas.
A1 Limpeza e preparación dos terreos para a realización das obras coa participación da comunidade local.
A2 Prospección e construción de pozos artesanais mellorados (catro en cada horta) para abastecer de rega ás parcelas.
A3 Construción dos valados para protección e delimitación das parcelas.
A4 Distribución de insumos: ferramentas e sementes, entre o colectivo meta
A5 Realización dunha formación sobre o terreo (en cada horta) en técnicas hortícolas sustentables durante todo o ciclo produtivo con participación de todas as mulleres.
Resultado 2: Consolidada unha rede de instalacións horto-piscícolas na liña de fronteira mediante a creación dunha nova instalación e o reforzo de dous que xa se atopan en funcionamento.
A1 Construción de 9 estanques zamoranos semienterrados (1reservorio e 8 de produción) e os seus sistemas de entrada e saída de auga con participación da comunidade beneficiaria.
A2 Construción do circuíto de auga: construción do pozo e os seus complementos, os sistemas de repartición de auga e o sistema de irrigación co apoio do grupo beneficiario
A3 Formación teórico práctica en cada comunidade (3) sobre o ciclo de cultivo de peixes, elementos e ferramentas necesarias.
A4 Elaboración de mínimo dúas dietas de alimento para peces en función das materias primas máis adecuadas de cada comunidade e a calidade de auga de cada instalación coa colaboración da comunidade obxectivo.
A5 Desenvolvemento dun plan de integración de cultivos nas tres instalacións piscícolas.
Resultado 3: Asegurada a soberanía alimentaria na zona de actuación grazas ao aumento da produción hortícola e acuícola, a unha maior diversificación da dieta e á comercialización dos excedentes.
A1 Acompañamento aos produtores e facilitación de encontros para a apertura de canles de comercialización nos mercados rexionais, con almacenistas da capital (Kolda) e en mercados locais itinerantes (lumos) a ambos os dous lados da fronteira.
A2 Realización de seminarios de formación en técnicas artesanais de conservación e transformación de produtos hortícolas e produción de sementes autóctonas.
A3 Posta en funcionamento dun muíño de descascarillado de cereais (reduce o esforzo físico das mulleres) cuxos restos son utilizados para alimentar aos peixes.
A3.4 Creación de sistemas de xestión das producións piscícolas nas tres comunidades participantes, orientadas cara aos períodos de maior necesidade.
Resultado 4: Fortalecida a posición económica e social que ocupan as mulleres dentro das comunidades participantes no proxecto
A4.1 Selección e legalización dos terreos a nome dos grupos de mulleres, de común acordo coas autoridades tradicionais e administrativas, para a implantación das unidades de produción agrícolas
A4.2 Asesoría continuada para a creación e posta en práctica, en cada unha das unidades de produción agrícola, dun sistema de xestión comunitario equitativo.
A4.3 Actividades de reforzo de capacidades dos comités de xestión, apertura de contas bancarias de aforro e promoción dos grupos de crédito comunitarios.
A4.4 Implementación dun módulo de xénero coa participación de mulleres e homes das comunidades.
A4.5 Celebración de dous encontros entre representantes de mulleres campesiñas e conselleiras municipais na liña de fronteira.
A4.6 Celebración dunha Asemblea Transfronteiriza de Mulleres Horticultoras en aras de mellorar a planificación, compartir experiencias e render contas coa administración.
Directa: Unhas 433 persoas, das cales 411 son mulleres e 22 homes. As persoas son campesinas pertencentes a 5 aldeas situadas en comunidades dea liña de fronteira entre Guinea-Bissau y Senegal.
Indirecta: Unhas 30.000 das cales 4.800 son mulleres 7.200 homes 7.560 nenas e 10.440 nenos. Persoas que viven no medio rural da liña de fronteira, que practican unha agricultura de subsistencia e onde se presentan altos índices de vulnerabilidade nutricional.
175.000,00 € (2017: 70.000,00 €; 2018: 105.000,00 €)