C-08-11 Programa Integral de Melloramento do Barrio Santa Lucía/A Mosca. Mellora das condicións de acceso e permanencia ao emprego dos traballadores informais do Vertedoiro de Rafey e do barrio Santa Lucía/A Mosca (terceira fase de execución).

O Programa Integral de Melloramento do Barrio Santa Lucía/ La Mosca ten como finalidade a mellora da calidade de vida dos habitantes deste barrio, así como dos recicladores/as do Ecoparque Rafey, a través de 4 compoñentes de traballo: Auga, saneamento e habitabilidade; Saúde comunitaria; Fortalecemento das Organizacións da Sociedade Civil; e Formación Profesional e Desenvolvemento Produtivo.
A Cámara de Comercio e Produción de Santiago Inc., (CCYPS) ten ao seu cargo a execución da liña de formación profesional e desenvolvemento produtivo, dentro do marco de execución deste programa.
Tal como exprésase na sección B.6 (poboación beneficiaria) a mesma estará constituída na súa maioría polas persoas que realizan labores de reciclaxe "mergulladores" no actual Ecoparque Rafey, así como os habitantes desempregados que residen no Barrio Santa Lucía "La Mosca".
Nese sentido identificamos dúas formas de abordar a problemática de traballo cos recicladores/as: A externa, con aquelas persoas que poidan inserirse nun mercado de traballo alleo á dinámica do Vertedoiro e a interna, fortalecendo e profesionalizando o traballo que se realiza no Vertedoiro, contribuíndo a dignificar a calidade do traballo.
Traballo Externo ao Vertedoiro: Definimos traballo externo, aos labores que se realizarán en prol de crear as capacidades necesarias para que unha considerable cantidade de recicladores/as adquira as condicións e habilidades para que poidan ser inseridos laboralmente en áreas externas ao traballo do vertedoiro.
Para cumprir con estes labores identificáronse algunhas estratexias coas cales proxéctase cumpriranse cos obxectivos do programa. Estas estratexias podémolas agrupar en tres grupos: Creación de capacidades, Mercadotecnia Social, e Xestión de micro empresas/ auto emprego.
En canto á creación de capacidades refírese a dotar aos participantes das habilidades tanto técnicas como humanas que lle permitan contar coa condición necesaria para poder inserirse no mercado laboral formal ou outra forma de autoemprego digno.
A creación de capacidades inclúe a alfabetización de beneficiarios, dado que no censo previamente realizado identificouse que un 36.5% é analfabeto, e que outro 45.1% non completou a educación primaria, o que a fai unha poboación moi vulnerable e con poucas probabilidades e oportunidades de inserirse exitosamente nalgunha actividade produtiva formal.
Ademais inclúe a dotación de habilidades técnicas en diferentes áreas previamente identificadas tanto a través do censo aplicado aos mergulladores, como dunha enquisa aplicada a 180 empresas.
O traballo de dotación de capacidades completarase coa elaboración dun perfil individual e unha intermediación laboral co emprego, unindo as necesidades de mercado coas posibilidades de inserción das persoas beneficiarias. A través deste proceso perséguese a inserción laboral de recicladores informais noutras áreas externas ao vertedoiro e con demanda de mercado na cidade.
Ademais incluímos a posibilidade de que un grupo dos beneficiarios que realizou curso técnico póidaselle xestionar unha pasantía nunha empresa, de forma que poña práctica o apreso e lograr que algunhas se poidan quedar traballando na empresa que realizaron dita pasantía.
No que se refire á Mercadotecnia Social, propuxémonos promover entre os empresarios o espírito de Responsabilidade Social Empresarial, a través de artigos escritos para a nosa Revista Infocámara, artigos na prensa, e cartas dirixidas aos empresarios nas que se explique o ánimo do proxecto, e infórmeselles das ofertas de persoal técnico das diferentes áreas, a fin de que poidan incorporar parte deste persoal nas súas respectivas empresas.
Neste marco está previsto tamén a realización de mesas de difusión do proxecto, con actores relevantes do mundo empresarial e social de Santiago, para poder continuar co proceso de difusión e profundización acerca da dinámica de inserción laboral de colectivos tan vulnerables.
Os resultados de todo este traballo interrelacionaranse co punto anterior, de intermediación laboral, para que o proceso sexa exitoso.
Na terceira parte que chamamos Xestión de Micro empresas / autoemprego, pretendemos promover o emprendimiento, para que estas persoas que adquiriron certas habilidades técnicas poidan establecer unha micro empresa, co debido seguimento por parte do noso persoal, ademais do cumprimento dun modulo de capacitación para micro empresarios, e a posibilidade dalgún micro crédito para os beneficiarios que demostren que teñen unha idea ou plan de negocio con posibilidades de éxito.
Por outra banda e en combinación co Concello Municipal realizouse un estudo de factibilidad para determinar a posibilidade de instalación dunha empresa ou fundación comunitaria de recolección de refugallos sólidos que abarque a zona sur do Gran Cienfuegos, lugar onde se sitúan o barrio Santa Lucía / La Mosca, Las Colinas y la Piña.
O devandito estudo arroxou uns resultados favorables que avalan unha intervención neste sentido. Para a avaliación tomáronse en conta diversos aspectos, para empezar tomouse como referencia a experiencia positiva doutras fundacións que existen na capital dominicana e que teñen funcións similares, como é o caso da Fundación Escoba, a cal foi visitada, ademais de invitados os seus membros a un conversatorio no barrio Santa Lucía. De igual forma analizouse a cantidade de refugallos sólidos que xeran os barrios circundantes ao Ecoparque Rafey, a frecuencia con que debe ser recollida, así como o custo que isto implicaría. Este estudo complementouse ademais cunha parte social, onde unha consultora socializó os resultados coas entidades do barrio.
Esta é unha experiencia relativamente nova, onde a comunidade involúcrase e xestiona a recolección dos refugallos sólidos que xeran, debido a que os concellos tradicionalmente deixaron de lado estas comunidades marxinadas. O éxito do proxecto garántese co feito de que o Concello está na disposición de pagar por tonelada de lixo recolleito.
O traballo interno refírese aos labores e xestións que se realizarán para mellorar as condicións laborais e económicas das persoas que exercen labores de reciclaxe no vertedoiro.
A partir dalgúns estudos preliminares, como un estudo da cadea de comercialización e un diagnóstico da dinámica dos mergulladores no vertedoiro, está previsto un traballo para eficientizar a segregación de refugallos sólidos reciclables. No marco deste traballo atópase a xeración de infraestruturas adecuadas para o traballo, capacitación técnica adaptada á poboación beneficiaria e contexto, equipamento adecuado de seguridade e hixiene no traballo, así como o establecemento de alianzas co Concello para organizar o traballo ao redor dun espazo empresarial público/privado.
Como resultado de todas estas intervencións está en fase de terminación a adecuación dunha planta de separación e tratamento de refugallos sólidos (planta de reciclaxe, que permita crear un sistema adecuado de tratamento e comercialización dos refugallos reciclables.
Nese sentido está en proceso a habilitación dunha nave na que serán instaladas trituradores e compactadores de material reciclable, en especial papel, cartón e plásticos que son os materiais que máis abundan no Ecoparque.
A idea é que os recicladores/as en lugar de facer labores individuais de recolección ou venderlle a algún intermediario dentro do vertedoiro, poidan a través da Asociación de Recicladores/as, fungir como empregados formais de planta de reciclaxe establecendo beneficios colectivos para eles/as e para o Concello de Santiago como institución reitora da reciclaxe no Vertedoiro.
Estas accións non serán posibles sen avanzar na organización dos recicladores/as, tarefa que se realizará en coordinación co compoñente do programa de "Fortalecemento da Sociedade Civil", desempeñado por Fundación Solidariedade.
Para mellorar os procesos de comercialización tamén se contempla un acompañamento por parte do Programa para identificar e establecer criterios de compra/venda coas empresas compradoras de materiais reciclables.
Este traballo está acompañado dun adecuado programa de capacitación nos determinados procesos de recolección dos refugallos sólidos, así como de seguridade e hixiene no traballo.
De igual forma está en proceso de construción o "centro de servizos" que é un área común de higienización, onde os recicladores poidan comer, asearse e gardar os seus efectos acodes mentres realizan labores de reciclaxe.